Quy trình kỹ thuật là kết quả dự án khoa học và công nghệ cấp tỉnh: “ Ứng dụng tiến bộ Khoa học công nghệ để phát triển chăn nuôi gia cầm phù hợp với điều kiện xã Trường Hà, huyện Hà Quảng” do Trung tâm giống cây trồng vật nuôi thuỷ sản, Sở Nông nghiệp và phát triển nông thôn Cao Bằng chủ trì thực hiện từ năm 2014 đến năm 2015.
QUY TRÌNH KỸ THUẬT CHĂN NUÔI CHIM BỒ CÂU PHÁP (VN1)
B. Quy trình thực hiện1. Chuồng trại và dụng cụ chăn nuôi*) Chuồng nuôiMôi trường là một trong những yếu tố quan trọng quyết định sự thành công trong chăn nuôi, do vậy chuồng nuôi chim phải có ánh nắng mặt trời, khô ráo, thoáng mát, sạch sẽ, yên tĩnh, tránh được gió lùa, mưa, ồn ào quá mức, tránh phiền nhiễu của mèo, chuột, có độ cao vừa phải…Đặc biệt chuồng nuôi chim ấp trứng và chim sữa càng cần được yên tĩnh. Chuồng nuôi được chia làm 2 loại: chuồng nuôi cá thể và quần thể*) Chuồng nuôi cá thể (dùng nuôi chim sinh sản từ 6 tháng tuổi trở đi) Mỗi cặp chim sinh sản cần một ô chuồng riêng, tuỳ theo điều kiện cụ thể mà ta có thể làm bằng tre, gỗ hay lưới sắt,…Trong chăn nuôi công nghiệp dùng lồng 2 tầng bằng lưới sắt, cũng có thể đóng bằng gỗ, tre….Ô chuồng là một đơn vị sản xuất, trên đó được đặt các ổ đẻ, máng ăn, máng uống, máng đựng thức ăn bổ sung và 1 đôi trống mái sinh sản. Kích thước của một ô chuồng: Chiều cao: 50 cm; Chiều sâu: 60 cm; Chiều rộng: 50 cm*) Chuồng nuôi quần thể (nuôi chim hậu bị sinh sản từ 2-6 tháng tuổi)Kích thước của 1 gian:Chiều dài: 6m; Chiều rộng: 3,5m; Chiều cao: 5,5m (cả mái)Máng ăn, máng uống, ổ đẻ, máng đựng thức ăn bổ sung được thiết kế riêng cho kiểu chuồng này.
Đang xem: Cách nuôi bồ câu gà sinh sản khỏe, hiệu quả cao
2. Dụng cụ chăn nuôi*) Ổ đẻỔ dùng để chim đẻ, ấp trứng và nuôi con: Trong giai đoạn nuôi con, chim bồ câu đã đẻ lại, nên mỗi đôi chim cần 2 ổ, một ổ để đẻ và ấp trứng đặt ở trên, một ổ để nuôi con đặt ở dưới. ổ có thể làm bằng gỗ, chất dẻo nhưng yêu cầu phải khô ráo, sạch sẽ, tiện cho việc vệ sinh thay rửa thường xuyên.Kích thước của ổ: Đường kính: 20-25cm; Chiều cao: 7-8cm.*) Máng ănĐây là những máng cung cấp thức ăn cho chim hàng ngày, những máng ăn này nên đặt ở những vị trí tránh chim ỉa vào, tránh các nguồn gây ẩm ướt và đặc biệt hạn chế thức ăn không rơi vãi (do chim bồ câu có đặc tính chọn thức ăn cao). Tuỳ theo điều kiện có thể dùng máng ăn bằng tre hoặc bằng tôn.Kích thước máng ăn cho một đôi chim bố mẹ:Chiều dài: 15cm; Chiều rộng: 5cm; Chiều sâu: 5cm x 10 cm.*) Máng uốngMáng uống phải đảm bảo tiện lợi và vệ sinh. Có thể dùng đồ hộp (lon nước giải khát, lon bia…), cốc nhựa…với kích thước dùng cho một đôi chim bố mẹ:Đường kính: 5-6 cm; Chiều cao: 8 -10 cm.*) Máng đựng thức ăn bổ sungDo chim bồ câu được nuôi nhốt theo phương pháp công nghiệp nên chúng rất cần chất khoáng, sỏi, muối ăn. Kích thước của máng đựng thức ăn bổ sung như máng uống, nên dùng gỗ hoặc chất dẻo, không nên làm bằng kim loại.3. Quy trình chăn nuôi chim bồ câu Pháp (VN1)*) Chọn giống chim bồ câu Để chăn nuôi chim bồ câu cho hiệu quả kinh tế cao, khâu chọn giống đóng vai trò quan trọng. Chim bồ câu được chọn làm giống phải đảm bảo các yêu cầu: khỏe mạnh, lông mượt, không có bệnh tật, dị tật, lanh lợi.Bồ câu là loài đơn phối, giai đoạn chim non từ 1- 30 ngày bố mẹ hoàn toàn nuôi dưỡng. Khi người mới nuôi chim nên mua loại chim từ 4-5 tháng tuổi. Có thể phân biệt trống mái dựa trên ngoại hình: con trống to hơn, đầu thô, có phản xạ gù mái (lúc thành thục), khoảng cách giữa 2 xương chậu hẹp; con mái thường có khối lượng nhỏ hơn, đầu nhỏ và thanh, khoảng cách giữa 2 xương chậu rộng. Tuy nhiên lúc bé rất khó phân biệt, ngay cả khi trưởng thành độ chính xác cũng khó đạt 100% nên khi mua cần tham khảo ý kiến của các nhà chuyên môn, các chuyên gia có kinh nghiệm.Một cặp bồ câu sinh sản có thể dùng sản xuất trong 5 năm, nhưng sau 3 năm đẻ khả năng sinh sản có chiều hướng giảm do vậy cần phải thay chim bố mẹ mới.*) Mật độ nuôi chimNếu nuôi nhốt theo kiểu ô chuồng thì mỗi ô chuồng là một đôi chim sinh sản. Nếu nuôi thả trong chuồng thì mật độ là 6-8 con/m2 chuồng. Khi được 28 ngày tuổi, chim non tách mẹ (giai đoạn về sau này được gọi là chim dò). Nuôi chim dò với mật độ gấp đôi nuôi chim sinh sản (10-14 con/m2).
*) Chế độ chiếu sángChim bồ câu rất nhạy cảm với ánh sáng, đặc biệt ở trong thời kỳ ấp trứng. Bản năng ấp trứng của bồ câu phụ thuộc vào thời gian chiếu sáng ban ngày tối thiểu là 13 giờ. Do đó chuồng trại thiết kế phải thoáng, đảm bảo cung cấp đủ ánh sáng cho chim. Tuy nhiên ở miền Bắc ban ngày mùa đông ánh sáng ngắn, có thể lắp bóng đèn 40w chiếu sáng thêm vào ban đêm (nếu nuôi theo quy mô lớn) với cường độ 4-5w/m2 nền chuồng với thời gian 3-4h ngày.*) Dinh dưỡng và thức ăn nuôi chimNhu cầu về dinh dưỡng tuỳ theo giai đoạn phát triển của chim bồ câu
| Chỉ tiêu | Giai đoạn dò | Giai đoạn sinh sản |
| ME (Kcal) | 2900 | 3000 |
| Protein (%) | 13 | 15 |
| Can xi (%) | 1,73 | 1,84 |
| Phot pho(%) | 0,27 | 0,29 |
| Xơ (%) | 4,47 | 4,64 |
| Mỡ (%) | 2,19 | 2,20 |
| Kho¸ng TS (%) | 0,78 | 0,94 |
| Lysine (%) | 0,13 | 1,35 |
| Methionine (%) | 0,08 | 0,32 |
Premix khoáng : Premix vi lượng 85%; NaCl 5%; sỏi 10% được để trong máng ăn riêng. Chim ăn theo nhu cầu. Chim bồ câu nuôi nhốt rất cần chất khoáng, do đó phải thường xuyên bổ sung vào các máng ăn riêng cho chim ăn tự do.*) Các loại thức ăn thường sử dụng nuôi chimThông thường chim ăn trực tiếp các loại hạt thực vật:đỗ, ngô, thóc, gạo… và một lượng cần thiết thức ăn đã gia công chứa nhiều chất khoáng và vitamin.Đỗ bao gồm: đỗ xanh, đỗ đen, đỗ tương,…Riêng đỗ tương phải được rang trước khi cho chim ăn.Thức ăn cơ sở: thóc, ngô, gạo, cao lương,..trong đó ngô là thành phần chính của khẩu phần. Yêu cầu của thức ăn phải đảm bảo sạch, chất lượng tốt, không mốc, mọt.Chim bồ câu cần một lượng nhất định các hạt sỏi, giúp cho chim trong quá trình tiêu hoá của dạ dày (mề). Kích cỡ của các hạt: dài 0,5-0,8mm, đường kính 0,3-0, 4mm. Vì vậy nên đưa sỏi vào máng dành riêng đựng thức ăn bổ sung cho chim ăn (trộn cùng với muối ăn và khoáng Premix).*) Cách phối trộn thức ăn Thức ăn bổ sung (chứa vào máng ăn riêng): Khoáng Premix: 85%; NaCl: 5%; Sỏi: 10%Bổ sung liên tục trong máng cho chim ăn tự do. Tuy nhiên hỗn hợp được trộn nên dùng với một lượng vừa phải. Không nên để thức ăn bổ sung quá nhiều trong một thời gian dài gây biến chất các thành phần có trong hỗn hợp. Khi phối trộn thức ăn, càng nhiều thành phần càng tốt, đảm bảo đủ chất lượng và bổ sung hỗ trợ cho nhau đạt hiệu quả cao nhất. Tuy nhiên nguyên liệu khác nhau cách phối hợp cũng khác nhau, thông thường lượng hạt đậu đỗ từ 25-30%; ngô và thóc gạo: 75-75%.Khẩu phần đang được ứng dụng nuôi chim bồ câu Pháp
| Nguyên liệu | Chim sinh sản | Chim dò |
| Ngô hạt | 42 | 45 |
| Cám viên C64 | 51 | 48 |
| Đỗ tương rang | 3 | 4 |
| Hạt đậu xanh | 4 | 3 |
| Tổng | 100 | 100 |
| Năng lượng ME (kcal/kg) | 3010 | 2904 |
| Protein (%) | 15,38 | 13,33 |
| Xơ thô (%) | 5,13 | 5,30 |
| Ca (%) | 1,95 | 2,02 |
| Phot pho tiêu hóa (%) | 0,33 | 0,54 |
| Lizin (%) | 1,47 | 0,59 |
| Methionin (%) | 0,35 | 0,35 |
*) Cách cho ăn– Thời gian: 2 lần trong ngày buổi sáng lúc 8-9h, buổi chiều lúc 14-15 h, nên cho ăn vào một thời gian cố định trong ngày.- Định lượng: Tuỳ theo từng loại chim mà chúng ta cho ăn với số lượng thức ăn khác nhau, thông thường lượng thức ăn = 1/10 trọng lượng cơ thể:+ Chim dò (2-5 tháng tuổi): 40-50g thức ăn /con/ngày.+ Chim sinh sản: (6 tháng tuổi trở đi):- Khi nuôi con: 125-130g thức ăn /đôi /ngày .- Không nuôi con: 90-100g thức ăn /đôi /ngày.Lượng thức ăn /đôi sinh sản /năm: 45-50kg.*) Nước uống Nhu cầu nước uống của chim bồ câu không lớn, nhưng cần có đủ nước để chim uống tự do. Nước phải sạch sẽ, không màu, không mùi và phải thay hằng ngày.Có thể bổ sung vào trong nước Vitamin và kháng sinh để phòng bệnh khi cần thiết, trung bình mỗi chim bồ câu cần 50-90ml/ngày.
*) Chim sinh sản (6 tháng tuổi trở đi)Sau khi được nuôi tập trung ở giai đoạn chim dò đến 5 tháng tuổi và đã ghép đôi tự nhiên, mỗi đôi đó được chuyển sang 1 ô chuồng riêng đã được chuẩn bị sẵn sàng về máng ăn, máng uống,ổ đẻ, máng đựng thức ăn bổ sung như đã hướng dẫn ở trên. Giai đoạn này có chế độ chăm sóc, nuôi dưỡng riêng.*) Thời kỳ đẻ và ấp trứngKhi ghép đôi xong, quen với chuồng và ổ, chim sẽ đẻ. Trước khi chim đẻ, chuẩn bị ổ (chỉ dùng 1 ổ). Dùng rơm khô, sạch sẽ và dài để lót ổ. ở những lứa đầu tiên chim thường có hiện tượng làm vãi rơm gây vỡ trứng, do đó nên bện 1 vòng rơm lót vừa khít đường kính của ổ.Nơi ấp trứng phải yên tĩnh, đặc biệt với chim ấp lần đầu nên giảm bớt tầm nhìn, âm thanh, ánh sáng để chim chuyên tâm ấp trứng.Theo dõi ngày chim đẻ bằng sổ sách ghi chép cụ thể hoặc nếu máng ăn được làm bằng tôn thì dùng bút dạ ghi trực tiếp lên máng. Nhờ vậy chúng ta có thể ghép ấp những quả trứng có cùng ngày đẻ hoặc chênh lệch nhau 2-3 ngày (số lượng trứng ghép ấp tối đa: 3 quả/ổ)Khi chim ấp nên định kỳ kiểm tra: xem trứng có thụ tinh không (soi trứng khi ấp được 7 ngày) trứng không được thụ tinh thì loại ngay. Có thể dựa vào kinh nghiệm để nhận biết được trứng có phôi hay không thông qua màu sắc của vỏ trứng.Khi chim ấp được 18 -20 ngày sẽ nở, nếu quả trứng nào mổ vỏ lâu mà chim không đạp vỏ trứng chui ra thì người nuôi cần trợ giúp bằng cách bóc vỏ trứng để chim non không chết ngạt trong trứng.Những đôi chỉ nở 1 con thì chúng ta cũng có thể ghép nuôi con vào những ổ 1 con khác với ngày nở chênh lệch nhau 2-3 ngày (có cùng ngày nở là tốt nhất), số lượng con ghép tối đa: 3con/ổ.*) Thời kỳ nuôi conTrong thời kỳ nuôi con (từ khi nở đến 28 ngày tuổi), cần thay lót ổ thường xuyên (2-3 ngày /lần), để tránh sự tích tụ phân trong ổ vì đó là nơi lý tưởng cho ký sinh trùng, vi khuẩn và virus phát triểnKhi chim non được 7-10 ngày mới tiến hành cho ổ đẻ thứ hai vào. Sau khi tách mẹ, ổ đẻ tương ứng được bỏ ra rửa sạch, phơi khô sát trùng để bố trí lứa đẻ tiếp theo.*) Chim dò, hậu bị (từ 1-5 tháng tuổi) Sau khi được 28-30 ngày tuổi chúng ta tiến hành tách chim non khỏi mẹChim dò được nuôi thả ở chuồng quần thể với lứa tuổi tương đương nhau. Sau khi rời ổ, chim non chuyển sang một giai đoạn mới phải tự đi lại, tự ăn. Giai đoạn này chim còn yếu, khả năng đề kháng và khả năng tiêu hoá kém dễ sinh bệnh. Do đó cần chú ý công tác chăm sóc nuôi dưỡng. Giai đoạn này nên bổ sung Vitamin A, B, D, các chất kháng sinh…vào nước uống để chống mềm xương, trợ giúp tiêu hoá và chống các bệnh khác. Trong giai đoạn đầu có một số con chưa quen cuộc sống tự lập không biết ăn, uống do đó người nuôi phải kiên nhẫn tập cho chim non.