Chắc hẳn bạn sẽ không xa lạ gì với các loại sữa bò Hà Lan được bán trên thị trường hiện nay. Sữa bò Hà Lan được sản xuất từ giống bò sữa Hà Lan nổi tiếng. Đây là giống bò cho nguồn cung sữa chất lượng và giàu dinh dưỡng hàng đầu hiện nay. Với sản lượng sữa cao và giá trị kinh tế lớn, việc chăn nuôi bò sữa Hà Lan ngày càng phát triển mạnh ở nhiều nước trên thế giới, trong đó có Việt Nam.
Đang xem: đặc điểm bò sữa hà lan
Giới thiệu về bò sữa Hà Lan
Bò sữa Hà Lan hay bò Holstein – HF là giống bò sữa có nguồn gốc từ Hà Lan khoảng gần 2000 năm trước. Giống bò này chủ yếu cung cấp sữa cho nhiều quốc gia trên thế giới, trong đó có cả Việt Nam. Bò HF được biết đến như biểu tượng của các loài bò sữa trên thế giới.
Bò Hà Lan có đặc điểm ngoại hình là 2 màu lang trắng – đen, một số con có màu đỏ trắng. Bò cái thân hình chắc chắn, trông gần giống hình thang; vóc người to lớn; bầu vú to và rất phát triển. Bò sữa Hà Lan thường mắn đẻ và hiền lành, chúng cả khả năng sản xuất sữa rất cao. Thường bò thuần chuẩn Hà Lan sẽ có tiềm năng cho sữa cao hơn nhiều giống bò sữa khác. Trung bình mỗi ngày, bò Hà Lan sẽ cho 50 lít sữa trong chu kỳ 300 ngày sẽ cho ra khoảng 10.000 – 15.000 lít sữa. Tuy nhiên, bò HF khi nhập vào những nước nhiệt đới thì năng suất sữa sẽ giảm còn chỉ khoảng 15 lít/ngày, chu kỳ 300 ngày sẽ cho ra 3600 – 4000 lít sữa tươi.
Với bò đực thì thân hình gần giống hình chữ nhật, có yếm bé, sừng nhỏ. Bò Hà Lan Mỹ sẽ có tầm vóc lớn nhất, khối lượng khi trưởng thành trung bình đạt 600kg và bò cái là 550kg. Bò HF có thể phối giống khi bắt đầu từ 15 – 18 tháng tuổi.
Bò Hà Lan Mỹ sẽ cho năng suất sữa là 12000kg trong 305 ngày với 3.66%mỡ; bò Cuba là 3800 – 4200kg với 3.4% mỡ; bò Úc là 5000kg sữa. Bò Hà Lan có khả năng thích nghi tốt với nhiều vùng khí hậu khác nhau trên thế giới.
Tình hình chăn nuôi bò sữa Hà Lan thế giới và Việt Nam
Thế giới
Tại Úc, bò Hà Lan được chăn nuôi thành các bầy lớn, chăn thả trên những đồng cỏ rộng mênh mông không khác gì các thảo nguyên. Tại đây, sẽ có nhiều loại cỏ chất lượng để làm thức ăn cho bò. Khi mùa khô đến cỏ sẽ bị thiếu hụt thì sẽ được thay thế và bổ sung bằng cỏ khô, cỏ ủ dự trữ chất lượng cao. Khi hậu ở Úc rất ôn hòa nên việc chăn nuôi bò Hà Lan ở đây rất thích hợp.
Với một số quốc gia nhiệt đới sẽ thường được khuyến cáo không nên mua bò Hà Lan thuần. Bởi giống bò thuần hoặc bò lai có tỷ lệ máu bò Hà Lan càng cao thì bò sẽ càng khó tính, khả năng chịu đựng kém trong những điều kiện thời tiết nóng ẩm, kham khổ do thiếu thức ăn. Đặc biệt, khi thời tiết có nhiệt độ cao từ 34 độ C trở lên thì bò thuần Hà Lan sẽ xuất hiện tình trạng thở dốc, lông xù, năng suất sữa giảm. Kéo theo đó là bò dễ bị nhiễm bệnh, nhất là các bệnh ký sinh trùng đường máu à tụ huyết trùng.
Xem thêm: Gặp Lại Hình Ảnh Thị Nở Chí Phèo ” Của Nam Cao, 2 Cặp Đôi Chí Phèo
Tại Việt Nam
Bò Hà Lan ở nước ta bắt đầu nhập tại Cuba. Các công tác nhân thuần, lai tạo đều được tiến hành tại cơ quan nghiên cứu và nông trường quốc doanh tại Mộc Châu và Ba Vì. Sau đó một số bò thuần Hà Lan từ Mộc Châu đã được vận chuyển vào Đức Trọng.
Thời kỳ bao cấp, cả chất lượng và số lượng của đàn bò Hà Lan thuần, lai đều có chiều hướng đi xuống. Đến những năm đầu thời kỳ đổi mới thì bò lai được chuyển đến một số trang trại tư nhân. Số lượng bò HF lai bắt đầu tăng nhanh và cho năng suất sữa trung bình khoảng 10 – 11kg/ngày. Đa phần bò sẽ cho năng suất sữa cao khoảng 3000kg/chu kỳ; nếu năng suất rất cao thì có thể lên 6000kg/chu kỳ.
Việc chăn nuôi bò HF thuần ở Việt Nam thích hợp tại một số vùng cao như Mộc Châu – Sơn La; Đức Trọng – Lâm Đồng. Đây đều là những nơi có khí hậu quanh năm mát mẻ với nhiệt độ trung bình năm khoảng 21 độ C.
Đặc điểm khi chăn nuôi bò Hà Lan
Với bò Hà Lan, nhiệt độ môi trường thích hợp nhất là âm 4 – 22 độ C; nhiệt độ giới hạn của môi trường với giống bò này là 27 độ C. Nếu vượt quá ngưỡng nhiệt độ chịu đừng, bò sẽ dần giảm ăn từ 10 – 15%. Do đó, bà con cần cho bò ăn đủ dinh dưỡng khi khả năng ăn giảm; chọn những thức ăn chất lượng cao. Khẩu phần ăn cần có tổng vật chất khô thấp nhưng hàm lượng các chất dinh dưỡng trong 1kg chất khô phải cao từ 10 – 15% so với thông thường. Đồng thời thời, trong quá trình chăn nuôi bà con cũng cần dự trữ nước sạch, mát để bò uống cả ngày đêm.
Mô hình chăn nuôi bò Hà Lan
Mô hình chăn nuôi bò sữa Hà Lan thường khá phức tạp với nhiều công đoạn ngay từ việc chọn và phối giống. Thông thường, chống giống sẽ căn cứ vào đặc điểm về ngoại hình, khối lượng và tầm vóc, di truyền và khả năng cho sữa.
Thêm vào đó, người nuôi bò cần nắm vững các kiến thức về thời gian động dục của bò, thời điểm phối giống; phương pháp phối giống; cách chăm sóc, đỡ đẻ và thời kỳ hậu sản của bò.
Có thể thấy nuôi bò sữa, đặc biệt là bò sữa Hà Lan sẽ giúp đem lại giá trị kinh tế cao. Tuy nhiên công việc này đòi hỏi người nuôi phải nắm được những yêu cầu, quy định về vắt sữa, nuôi bò, chuồng trại và cách phòng, trị bệnh cho bò. Có như vậy mới đảm bảo bò khỏe mạnh, cho năng suất sữa cao, giá trị kinh tế tốt.